De Tomatenman
'Takkali, takkali, takkali', klonk het eens per week vlakbij ons guest house-je in Zuid-India. Jansi, mijn vrouw, liep dan naar voren met wat we die week verzameld hadden aan 'recyclebare' spullen: flessen, kranten, metaal, plastic etc. We hadden een klein pension waar (vooral Nederlandse) vrijwilligers verbleven als ze niet bezig waren met (vrijwilligers)werk in de buurt. Het bier was er lekker, zo merkten we. We sjouwden vooral flessen naar de 'takkali-man'. Takkali betekent 'tomaat' in het Tamil, een taal die door zo'n 60 miljoen Indiers wordt gesproken. Tamil is de taal van de Tamils, de bewoners van Tamilnadu, met Kerala de zuidelijkste staat in India, het tropische (hete) deel van het land.
De tomatenman bracht overigens ook wel eens aardappelen mee (maar bleef hardnekkig de tomatenman heten). Of uien. Het ging hier om ruilhandel, met een welomschreven wisselkoers: x gram tomaten (of aardappelen of uien) tegen x gram afval (glas, papier etc.). Elk soort afval had zijn eigen wisselkoers. De flessen verdwenen in een grote zak onder de 'push cart' (duwkar) van de tomatenman, waarna Jansi - die al klaar stond met een mand of zak - de tomaten, aardappelen of uien (net wat de man bij zich had) in ontvangst nam. Voor ons als guest house kwam dat goed uit. Maar ook mensen die maar een paar krantjes of flessen te geven hadden, kregen van de tomatenman in natura uitbetaald (had je in elk geval wat extra's voor bij de maaltijd van die dag).
Terug naar het heden, naar Amsterdam.
Ik liep op een ochtend Naweed's 'tropical store' binnen, in de Molukkenstraat, vlakbij de fysiotherapeut en de stomerij. Ik koop minstens een paar keer per week 'samosa' bij Naweed: gebakken, krokante driehoekige snacks met (of zonder) kip. Mijn kinderen zijn er dol op, we (vr)aten ze in India!
'Naweed, wat zou je ervan zeggen als ik je flessen die je niet voor statiegeld kunt ruilen, je oude kranten en ander niet-organisch afval van een week, zou ruilen voor een kilootje tomaten, aardappelen of uien. Zou je dat fijn vinden?' Naweed keek verbaast op, er zullen maar weinig klanten zoiets voorstellen, denk ik . 'Kan dat dan?', vroeg Naweed. Ik: 'Nou, nu nog niet, maar als jij dit een goed idee zou vinden, ga ik meer medestanders vinden.' Hij zou er graag zijn flessen etc. aan spenderen, zei Naweed, terwijl hij mijn kip-samosa's voor me inpakte.
Ik vertelde Naweed van de 'tomatenman' in India. Hij herkende het wel. 'Ik geloof dat iemand dat hier in de buurt al eens gedaan heeft', zei hij, een denkrimpel op zijn voorhoofd. 'Maar ik geloof niet dat hij tomaten en aardappelen teruggaf ...' Ik dacht: het is al eens gedaan, interessant. Wil ik natuurlijk weten door wie en waarom het gestopt is .. Je moet leren van een eventuele voorganger, vind ik altijd.
Nu liep er 'vroegah' een lompenman door de Indische Buurt. Die haalde je lompen op (nu zou het in de Oranje Container gaan) en .. tja, wat gaf hij ervoor terug? Weet iemand dat? Geld? Goederen (net als de tomatenman)?
De Indische Buurt, een buurt waar ontzettend veel (al) gebeurt (of gebeurd is), en waar ik kennelijk nog steeds in staat ben iets nieuws (nou ja, nieuws) te verzinnen. Het lijkt een beetje op India (ja, alweer), een land waar je ongehinderd door regels (vaak zijn er die niet eens) vrij kunt nadenken over 'wat je nu weer eens gaat aanpakken'. En er zijn altijd wel mensen (want er zijn zoveel mensen) die met je mee willen denken. Of doen.
Ik zet het idee van 'de tomatenman' even in de week. En bekijk of ze volgende maand nog te eten zijn. Maar misschien willen mensen geen tomaten of aardappelen, maar geld. Of 'Makkies', zoals dat in Amsterdam-Oost werkt. En voor een 'Makkie' kunnen mensen dan weer tomaten kopen?
Maar ik wil echt met groenten aan de slag. Een kaar vol 'Makkies', dat waait alleen maar weg. Nee, tomaten en aardappelen. Of soms uien. En die straks op mijn geupcycelde duwkar rondbrengen.
"Glas en kranten graag!"
Loop je mee?
